Τρίτη 3 Φεβρουαρίου 2009

Ματσούο Μπασό (1644-1694)

Ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές χαϊκού στην Ιαπωνία.
Για την ζωή του γνωρίζουμε λίγα πράγματα. Πρώην σαμουράϊ, όπου πεθαίνοντας ο άρχοντας  και στενός φίλος του, παραιτείται και ακολουθεί την ζωή περιπλανώμενου- ταξιδευτή.
Γράφει ποίηση, συγκεντρώνει γύρω του μαθητές, που τον αγαπούν πολύ και του χτίζουν το πρώτο του σπίτι για να μείνει.
Μετά ένα διάστημα τον βρίσκουμε ταξιδευτή, πάλι, σε μία αέναη αναζήτηση, με αυτοσκοπό την ποίηση.
Πολλές ήταν οι φορές που "αγκυροβολεί" και πολλές, επίσης που ταξιδεύει.
Η δημοσιότητά του, που απαιτεί και μιά έντονη κοινωνικότητα, τον κουράζει, αποφασίζει να απομονωθεί και στρέφεται στο διαλογισμό.
Το 1694 πεθαίνει.


Ήμουν έφηβος, όταν έπεσε στά χέρια μου ένα βιβλίο του Erich Fromm. Γενικώς εκείνη την εποχή διάβαζα πολύ τον συγγραφέα και περίμενα περίπου τι θά διαβάσω.
Τον τίτλο, δεν τον θυμάμαι. Διαπραγματευόταν, όμως την διαφορά, στην αντίληψη για τον κόσμο, των ανατολιτικών θεωριών και τον δυτικό.
Πως σκέφτεται και δρά ο άνθρωπος της Δύσης και πως της Ανατολής.
Ξεκινούσε την σύγκριση και την ανάλυσή του, με την αναφορά δύο ποιημάτων και των ποιητών τους.
Ο ένας ήταν ο Μπασό, ο άλλος ο Γκαίτε.
Για να ξεκαθαρίσουμε όμως τα πράγματα, ο συγγραφέας δεν έκανε καμία σύκγριση στην αισθητική των έργων. Καμία σύγκριση μεταξύ του μεγέθους της φήμης των δύο ποιητών - στοχαστών.
Η μόνη ανάλυση στα δύο ποιήματα ήταν στην αντιμετώπιση των δύο κόσμων επάνω στα ίδια θέματα.
Το θέμα τους, ήταν ένα αγριολούλουδο, που αντίκρυσαν τυχαία σε μία βόλτα.
Ο Μπασό ανέφερε το γεγονός με μία καταγραφή που εμπεριείχε το θαυμασμό και τον σεβασμό του προς αυτό το όμορφο λουλούδι.
Ο Γκαίτε, με το εξεταστικό βλέμα του δυτικού, δεν αρκείται στην ομορφιά του, αλλα θέλει να το μελετήσει και να το ανατάμνει, μέχρι να βρεί το μυστικό του. Αυτό της δημιουργίας του.
Φυσικά αυτό που αναφέρω δεν είναι παρά μιά μικρή  και πρόχειρη περίληψη του βιβλίου, όσων θυμάμαι από τότε.
Με εντυπωσίασε τότε, θυμάμαι, το ποίημα του Μπασό με το μήνυμα που μετέφερε.
Δυσνόητο, μιας και αναφερόταν στην αντίληψη του Ζεν, αλλά έκρυβε μια αλήθεια.
Δεν νομίζω όντως, αν ο δυτικός άνθρωπος μπορεί να έχει αυτήν τη ματιά ολοκάθαρη, όπως οι μοναχοί του Ζεν, αλλά πιστεύω πως μπορούμε να "ψάξουμε" τη ζωή, να τη δούμε και με άλλα μάτια, λίγο πιο καθαρά από το σκουπιδαριό που έχουμε γεμίσει εξαιτίας της απομάκρυνσής μας απ' τη φύση.
Τώρα σας αφήνω με την ανάγνωσή τους.



Πάει κι' αυτό το φθινόπωρο
Ένα σύννεφο κι' ένα πουλί
μεγαλύτερος


Ανήμερα του Βούδα
οι προσευχές τρίζουν
στα γέρικα δάχτυλα


Αργά ή γρήγορα, πίσω απ' αυτήν την πόρτα
που σκέπασαν τα χόρτα,
μια νέα γενιά θα μεγαλώνει κούκλες.


Φεύγω κι' αφήνω πίσω μου
δυό φθινόπωρα αγάπη


Μεσάνυχτα:
η δροσιά δανείζεται ύπνο
από το σκιάχτρο


Δεν πέθανα.
Πάντα είναι απόγευμα,
όταν τελειώνουν τα ταξίδια.


Καθώς περνούν τα χρόνια,
ο πίθηκος φοράει μάσκα πιθήκου.



Όταν φυτεύουν ρύζι, τραγουδούν.
Γι' αυτό τα τραγούδια του χωριού
είναι πάντα καλύτερα
απ΄τα τραγούδια της πόλης.

2 σχόλια:

  1. Πρόσωπικά επιλέγω να αφεθώ στην ομορφιά ενός λουλουδιού. Τι κι αν δεν γνωρίζω από τι αποτελείται?
    Η γνώση πιστεύω πως σχετίζεται περισσότερο από τη δύναμη να νοιώθει κανείς παρά με τη δύναμη να σκέφτεται. Ισως επειδή όταν σκέφτεται κανείς πολύ, νοιώθει λιγότερα και χάνει την ομορφιά που μπορεί να του προσφέρει ένα λουλούδι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Η δύναμη να νοιώθεις, είναι ίσως ένα από τα υπέρτατα αγαθά, τόσο αγνοημένο στη σύγχρονη εποχή.
    Έχεις δίκιο, φίλη dyosmaraki. Έτσι είναι τα πράγματα.
    Ακριβώς έτσι!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή